وارداوار (Vardavar) یکی از قدیمی ترین و محبوب ترین جشن های سنتی در ارمنستان است که به عنوان “جشن آب” شناخته می شود. در این روز، مردم در خیابان ها، روستاها و شهرهای مختلف یکدیگر را با آب خیس می کنند، سنتی که ریشه در تاریخ کهن ارمنستان دارد. این جشن نه تنها یک مراسم شاد و مفرح است، بلکه بازتابی از فرهنگ و تاریخ این کشور نیز محسوب می شود.
تاریخچه و ریشه های جشن وارداور
وارداوار یک جشن باستانی است که ریشه در دوران پیش از مسیحیت در ارمنستان دارد. این مراسم در اصل به الهه آستغیک (Astghik)، الهه عشق، زیبایی و آب در اساطیر ارمنی، اختصاص داشت. در دوران باستان، مردم برای نشان دادن ارادت خود به این الهه، گل های رز تقدیم می کردند و یکدیگر را با آب می شستند که نمادی از پاکی و باروری بود.
پس از پذیرش مسیحیت در ارمنستان در اوایل قرن چهارم میلادی (سال ۳۰۱ میلادی)، بسیاری از جشن های سنتی و پاگانی (غیرمسیحی) تغییر شکل دادند و با مفاهیم مسیحی ترکیب شدند. در این دوره، ورداور به عنوان بخشی از عید تجلی عیسی مسیح (Transfiguration of Jesus Christ) شناخته شد و همچنان به عنوان یکی از مهم‌ترین جشن های کلیسای حواری ارمنی باقی ماند.
معنای نام وارداور
واژه “وارداوار” (Վարդավառ) در زبان ارمنی از دو بخش تشکیل شده است:
- “وارد” (Vard) که به معنای “گل رز” است.
- “وار” (Var) که به معنای “باریدن” یا “پاشیدن” می‌باشد.
این ترکیب نشان‌دهنده سنت اصلی این جشن یعنی پاشیدن آب و گرامیداشت عشق و زیبایی است.
آیین‌ها و مراسم وارداور
ورداوار معمولاً ۱۴ هفته پس از عید پاک ارمنی برگزار می‌شود و تاریخ آن متغیر است. در این روز، مردم از هر سن و سالی شرکت کرده و بدون هیچ محدودیتی یکدیگر را با سطل های آب، بطری و شلنگ های آبپاش خیس می کنند.
ویژگی های مهم این جشن
- خیس کردن دیگران: مردم به صورت گروهی در خیابان ها، پارک ها و روستاها جمع می شوند و بدون در نظر گرفتن سن، مقام یا آشنایی، یکدیگر را با آب خیس می کنند.
- برگزاری مراسم مذهبی: در کلیساهای ارمنستان، مراسم ویژه ای برای عید تجلی مسیح برگزار می شود که یکی از مناسبت های مهم در تقویم کلیسای ارمنی است.
- برگزاری جشن های محلی: در برخی مناطق، جشن های سنتی همراه با رقص، موسیقی محلی و بازی های سنتی برگزار می شود.
- هدیه دادن گل رز: اگرچه این سنت کمتر از ریختن آب رایج است، اما در برخی مناطق ارمنستان مردم به رسم قدیمی، گل رز هدیه می دهند.
اهمیت فرهنگی و اجتماعی ورداور
جشن ورداور نه تنها یک رویداد مذهبی است، بلکه یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی در ارمنستان محسوب می‌شود. این جشن یک نماد همبستگی اجتماعی، نشاط و احترام به سنت های قدیمی است. همچنین در سال‌های اخیر، جشن ورداور به یک جاذبه گردشگری برای توریست‌هایی که از سراسر جهان به ارمنستان سفر می‌کنند، تبدیل شده است.
وارداوار در دنیای مدرن
با وجود تغییرات زیادی که در سبک زندگی مردم رخ داده، جشن وارداور همچنان جایگاه خود را در فرهنگ ارمنستان حفظ کرده است. امروزه این مراسم در بسیاری از شهرهای ارمنستان، به ویژه در ایروان، گیومری، و وانادزور با شور و هیجان خاصی برگزار می‌شود.
حقایق جالب درباره وارداور:
- در برخی مناطق روستایی، سنت‌های قدیمی‌تر این جشن مانند رقص‌های سنتی و آوازهای محلی همچنان زنده نگه داشته شده‌اند.
- توریست‌هایی که در زمان برگزاری وارداور به ارمنستان سفر می‌کنند، معمولاً به عنوان بخشی از این جشن مورد استقبال قرار می‌گیرند و با آب خیس می‌شوند.
- این جشن نشان‌دهنده اهمیت آب در فرهنگ ارمنی و ارتباط آن با طبیعت و پاکی است.
نتیجه گیری
وارداوار یکی از زیباترین و شادترین جشن های ارمنستان است که ترکیبی از تاریخ باستانی، فرهنگ سنتی و ارزش های مذهبی را در خود جای داده است. این جشن به عنوان یک میراث فرهنگی زنده همچنان در بین مردم ارمنستان محبوب است و هر ساله با شکوه خاصی برگزار می شود.
